Aromatherapie en infecties
Yolande Bal
Het succes van aromatherapie is voornamelijk afhankelijk van:
- de botanisch juiste E.O.
- een onberispelijke zuivere kwaliteit
- het juiste gebruik
Lees meer hierover in het artikel
De therapeutische werking
Willen we E.O. gaan gebruiken voor luchtwegeninfecties dienen we deze eens te bekijken volgens hun biochemische familie en hieraan gekoppelde therapeutische werking. Als we de families die belangrijk zijn voor de luchtwegen bekijken, krijgen we de volgende onderverdeling.
Fenolen
Fenolen horen bij de sterkste bactericide, viricide en fungicide, en immunostimulantia. Ze mogen gerust de zware antibiotica van de aromatherapie genoemd worden. Toch zijn ze niet zo praktisch in gebruik daar ze ook sterk irriterend zijn voor de slijmvliezen en verder ook hepatoxisch en dermocaustisch zijn.
Voornaamste fenolen zijn:
carvacrol, thymol eneugenol.
Voorbeelden:
• thymol in Thymus vulgaris CT thymol (Echte tijm)
• carvacrol in Origanum compactum (Oregano)
Monoterpenolen
Monoterpenolen zijn eveneens heel sterke bactericide, viricide en fungicide, misschien iets minder dan de fenolen, maar veel bruikbaarder doordat deze niet hepatoxisch of dermocaustisch zijn. Verder zijn ze ook immunostimulerend, anti-parasitair en zijn ze tonifi.rend voor het zenuwstelsel. Sommigen zijn zo zacht dat ze gerust langdurig, en zelfs voor kinderen kunnen gebruikt worden.
Enkele monoterpenolen zijn:
borneol, citronellol, geraniol, linalol, menthol, –terpineol …
Voorbeelden:
• terpineol in Eucalyptus radiata
• terpineol in Cinnamomum camphora (Ravintsara)
• linalol en 4-terpineol in Thymus zygis CT linalol
(niet geschikt voor kinderen)
Oxiden
Oxiden zijn sterke viricide en bactericide, maar hier ook heel belangrijk vanwege hun mucolytisch en sterk expectorerend karakter. Sommigen zijn zelfs decongestiva. Het fijne aan oxiden is dat ze zelden of nooit bijwerkingen geven. De meeste E.O. die gebruikt worden voor de luchtwegen behoren tot deze groep.
De voornaamste oxide is 1.8-cineol of eucalyptol.
• 1.8-cineol in Eucalyptus globulus
• 1.8-cineol in Eucalyptus radiata
• 1.8-cineol in Myrtus communis (Mirte)
• 1.8-cineol in Melaleuca quinquenervia (Niaouli)
• 1.8-cineol in Cinnamomum camphora (Ravintsara)
Ketonen
Ketonen zijn mucolytisch, koortswerend en immunostimulerend. Verder zijn het sedativa en tranquilizers en regenererend voor huid en slijmvliezen bij uitwendig gebruik. Maar let op, vaak zijn ze ook neurotoxisch en abortief!
Bv.: kamfer, menthon, iso-menthon, thuyon, verbenone …
Voorbeelden:
• iso-menthon in Mentha piperita (Pepermunt)
• verbenone en kamfer in Rosmarinus officinalis
BAV (Rozemarijn BAV)
Monoterpenen
Monoterpenen zijn atmosferische antiseptica, immunostimulans, sommige (vooral de pinenen) expectorerend. Let op, soms zijn ze ook dermocaustisch.
Bv.: sabineen, pinenen, campheen, limoneen, terpineen, p-cymeen …
Voorbeelden
• sabineen in Cinnamomum camphora (Ravintsara)
• pineen en limoneen in Myrtus communis (Mirte)
• pineen, limoneen en myrceen in Pinus sylvestris
(Grove den)
• campheen in Abies sibirica (Siberische Zilverspar)
Aldehyden
Aldehyden zijn sterk anti-inflammatoir! En verder zacht bactericide, viricide en sedatief voor het zenuwstelsel, zelfs wat digestief. Let op want sommige E.O. met citrals geven bij gevoelige personen een huidirritatie.
Voornaamste aldehyden zijn citronellal, de citrals (waaronder geranial en neral) en cinnam-aldehyde.
• citronellal in Eucalyptus citriodora (Citroen eucalyptus)
• geranial en neral in Cymbopogon citratus (Citroengras)
• citrals in Eucalyptus radiate
Esters
Esters zijn vooral heel sterk spasmolytisch, maar ook anti-inflammatoir, analgetisch en sedatief op het neurovegetatieve stelsel.
Bv.: acetaten zoals linalylacetaat (meest voorkomende), bornylacetaat, mirtenylacetaat.
• linalylacetaat in Lavendula officinalis
(Fijne lavendel)
• bornylacetaat in Abies sibirica
(Siberische Zilverspar)
• Mirtenylacetaat in Myrtus communis
(Mirte) vooral spasmolytica!
Onderstaande Etherische oliën dienen enkel als complementaire verzorging,
bovenop de voorgeschreven medicatie van de behandelende arts.
Gebruik ze nooit ter vervanging van hetvoorgeschrevene!
Etherische oliën specifiek voor de luchtwegen
Eucalyptus
Geen enkel etherische olie is zo gekend door iedereen als ‘Eucalyptus’, maar ook geen enkele etherische olie is zo onbekend in haar botanische en biochemische verscheidenheid als Eucalyptus. Weet je dat er ongeveer zo’n 700 soorten zijn, waarvan er slechts enkele gedistilleerd worden om hun etherische olie?
De meest courante zijn de drie meest medicinale en meest verkochte soorten: nl.
Eucalyptus globulus,
Eucalyptus radiata en
Eucalyptus citriodora.
Eucalyptus globulus
Een echte luchtwegen-olie. Eucalyptus globulus is een zeer gekende E.O. en kan tot 70% oxiden bevatten, nl. de 1.8-cineol of eucalyptol; en verder ook heel wat (25%) monoterpenen, nl. het -pineen. Hierdoor is Eucalyptus globulus een sterk viricide en bactericide, ook immunostimulerend, mucolytisch en expectorerend. Dus heel goed te gebruiken bij alle luchtwegenproblemen en dit vooral oraal, als in een verdunning op de huid. En dus minder in vernevelings-systemen bruikbaar als atmosferische antisepticum, want hier hebben we de moeilijkheid dat Eucalyptus globulus soms astmatische aanvallen kanuitlokken.
We gebruiken de E.O. Eucalyptus globulus dus enkel bij volwassenen die niet tot deze risicogroep behoren, en gebruiken hem niet voor verneveling.
Eucalyptus radiata.
Eucalyptus radiata bevat naast de 75 tot 80% oxiden (1.8-cineol of eucalyptol) ook monoterpenolen, nl. 10% -terpineol. Het grote voordeel hiervan is dat Eucalyptus radiata t.o.v. Eucalyptus globulus naast de oxiden dus vooral monoterpenolen bevat i.p.v. monoterpenen. Dit geeft een E.O. die heel bruikbaar is doordat ze geen hepatoxische of dermocaustische aard heeft, en tegelijkertijd toch heel krachtig van werking.
Dit maakt van de Eucalyptus radiata eveneens een heel sterk bactericide, viricide en fungicide, en een heel goed immunostimulans en atmosferische antisepticum. Maar in de luchtwegenproblematiek vooral heel belangrijk vanwege het mucolytisch en sterk expectorerend karakter. Eucalyptus radiata is zowel oraal, als op de huid, als ter verneveling heel aangenaam. Het fijne aan Eucalyptus radiata is haar heel zachte geur en niet te scherpe smaak. Gebruik deze Eucalyptus radiata dus gerust voor kinderen, zelfs de allerkleinsten.
(Traditioneel wordt aanbevolen de Eucalyptus globulus voor de onderste luchtwegen, en Eucalyptus radiata voor de bovenste luchtwegen te gebruiken. Zelf vind ik dat dit meer onderzoek vraagt.)
Eucalyptus citriodora
bevat vooral citrals en heeft dus meer een ontspannende werking.
Mirte.
Mirte (Myrtus communis) is ook viricide en bactericide, maar bevat naast de 1.8-cineol ook pineen en limoneen, wat vooral een goed atmosferische antisepticum geeft met sterk expectorerend karakter. Speciaal is dat de E.O. van Mirte verder de ester Mirtenylacetaat bevat, wat een spasmolytica is, met antiinflammatoire eigenschappen en dat sedatief op het neurovegetatieve stelsel werkt.
We gebruiken de Mirte dan niet alleen voor de klassieke luchtwegen-problemen, maar ook bij hik, zenuwkuch, spasmen. Ze heeft echter wel een scherpere smaak.
Niaouli.
Niaouli (Melaleuca quinquenervia) bevat eveneens het belangrijke oxide 1.8-cineol, en is dus tevens een sterk viricide en bactericide met sterk expectorerend karakter. Maar Niaouli bevat ook het sesquiterpeen: viridiflorol, wat vooral anti-inflammatoire en sederende eigenschappen heeft. Dus goed bij allerhande luchtwegenontstekingen. Weet dat Niaouli ook sporen bevat van zwavelverbindingen, wat naast een huidgevoeligheid ook zorgt voor een minder aangename geur. De smaak is dan weer wel heel fris.
Pinus sylvestris - Grove den.
Grove den kan soms tot 66% monoterpenen bevatten, welke echte atmosferische antiseptica zijn. Maar deze zijn ook een sterke immunostimulans, met een belangrijk expectorerend karakter. Het speciale dat Grove den te bieden heeft, is haar zachte karakter. Hierdoor is ze de luchtwegen-olie bij uitstek voor kinderen, ouderen en gevoelige personen. Zelfs mensen met allerhande allergieën hebben vaak geen problemen met
Grove den als atmosferisch antisepticum, orale bactericide, hoeststiller, of als E.O. in een huidolie bij bv. verkoudheden. Gebruik Grove den dus steeds daar waar andere E.O. te scherp van geur, smaak en inhoudstof zijn. Grove den is ook een erg lekkere E.O. wat haar heel geschikt maakt voor (hoest)siroopjes en dergelijke.
Weetje: Den is steeds beter hoeststillend dan Spar.
Abies sibirica - Siberische Zilverspar
Siberische Zilverspar bevat vooral de ester bornylacetaat. Deze heeft een hele sterke anti-inflammatoire en spasmolytische werking, maar werkt ook sedatief op het neurovegetatieve stelsel. Dus heel goed voor nerveuze kuchjes, zenuwhoesten enz. zeg maar de lavendel van de luchtwegen. Ook mensen met claustrofobie of benauwdheden van alle oorsprong vinden ruimte bij het vernevelen van Siberische Zilverspar.
Daarnaast bevat Zilverspar ook kamfeen, wat ervoor zorgt dat deze E.O. ook een sterk atmosferisch antisepticum is met expectorerende kwaliteiten.
Cinnamomum camphora - Ravintsara
Ravintsara heeft drie belangrijke inhoudstoffen. Dit is net als bij alle degelijke aromatische luchtwegen E.O.’s het oxide 1.8-cineol, dat een viricide en bactericide is met sterk mucolytisch en expectorerend karakter. Dan heb je het monoterpeen, sabineen, dat een atmosferisch antisepticum en immunostimulans is. Tenslotte α-terpineol, een monoterpenol dat we ook terug vinden in o.a. Eucalyptus radiata en dat eveneens een heel sterk bactericide, viricide en fungicide is, heel sterk immunostimulerend is, en ook een tonifi.rende aard heeft voor het zenuwstelsel. Deze combinatie maakt Ravintsara zo uniek, want ze is het sterkste anti-virale middel op de markt! Verder is ze ook heel goed te verdragen, zowel oraal, op de huid als in vernevelingssystemen. Je kan haar door deze niet-toxische aard gerust wat langer gebruiken en in juiste verdunning eveneens voor kinderen.
Gebruik Ravintsara ook bij iedere vermoedelijke of mogelijke onderliggende virale infectie.
Weetje: Cinnamomum camphora of Ravintsara bevat, ondanks de naam doet vermoeden, geen kamfer als inhoudstof.
Enkele praktijkvoorbeelden
Het succes van aromatherapie vooral afhankelijk van:
- de botanisch juiste E.O.
- een onberispelijke zuivere kwaliteit
- het juiste gebruik
Lees meer hierover in het artikel
Verder dien je bij het samenstellen van formules en behandeling, steeds rekening te houden met het therapeutisch nodige (bv. anti-virale E.O’s) en met het symptomatische (bv. expectorerend) aspect.
Orale inname bij Luchtwegeninfecties:
Antiviraal middel bij griep:
1 dr. E.O. Ravintsara in koffielepel honing, 3 x daags.
Natuurlijk antibioticum:
1 dr. E.O. Echte Tijm en 6 dr E.O. Citroen in 2 soeplepels honing brengen, en deze gedurende de hele dag beetje bij beetje opsnoepen.
Hoestsiroop voor volwassenen:
bestaande bereiding met extra E.O. van Eucalyptus globulus, Mirte en Niaouli.
Hoestsiroop voor kinderen vanaf 12 jaar:
bestaande bereiding met extra E.O. van Eucalyptus radiata en/of Grove den.
Bij aanhoudende klachten
Als luchtwegenklachten lang aanhouden, of als er geen verbetering optreedt, is verder onderzoek absoluut noodzakelijk, daar luchtwegenproblemen soms symptomen zijn van ernstige andere ziekten. Hou dat in ’t oog!
Baby 3 maanden heeft verkoudheid met verstopt neusje.
Gekozen E.O.:
Grove den, Eucalyptus radiata en bij preventie ook Zilverspar
Curatief:
5 x daags 1 druppel E.O. Grove den of Eucalyptus radiata op knuffel brengen, of 5 x daags 1 druppel E.O. Grove den of Eucalyptus radiata in kommetje warm water doen en onder het spijlenbedje zetten, zodat de dampen het kind bereiken.
Preventief:
na de verkoudheid kan men ter preventie om de 2 dagen ’s avonds 1 druppeltje E.O. Grove den of Zilverspar op knuffel aanbrengen.
Deze remedie kan ook ter preventie als er in het gezin andere kinderen luchtwegenproblemen hebben.
Schoolgaand kind van 12 jaar heeft griep.
Gekozen E.O.:
Ravintsara, Eucalyptus radiata en Mirte.
Curatief:
3 x daags 2 druppels E.O. Ravintsara, 1 druppel Eucalyptus radiata en 1 druppel Mirte op papieren zakdoekje druppelen en dit in omgeving van het kind leggen, .n 3 x daags 3 druppels E.O. Ravintsara, 2 druppels Eucalyptus radiata en 2 druppels Mirte in kommetje heet water doen en in de kamer zetten, zodat de dampen het kind bereiken, .n verder is het ook nodig om de ruimte te ontsmetten. Hiervoor is het goed een vernevelingstoestel in de kamer te brengen met bovenstaande E.O.
Preventief:
na de griep kan men gedurende 14 dagen, iedere avond 1 druppeltje E.O. Eucalyptus radiata of Ravintsara op een zakdoekje druppelen en deze in de nabijheid van het kind leggen.
Deze remedie kan ook ter preventie bij de andere kinderen en volwassenen van het gezin gebruikt worden tijdens de griep van het kind.
Volwassene heeft griep.
Gekozen E.O.:
Ravintsara, Niaouli, Mirte, Zilverspar, Eucalyptus globulus en Eucalyptus radiata.
Curatief:
Oraal: breng ’s morgens 2 druppels E.O. Ravintsara en 2 druppels Niaouli in een soeplepel vloeibare honing, en laat dit als dagportie opsnoepen. Wat ’s avonds niet op is, kan bv. in laatste tas tijmthee gemengd worden. Dit mag zo’n zeven dagen aangehouden worden. (in extremis mogen het 3 dr Ravintsara en 3 dr Niaouli zijn en 10 dagen aanhouden)
Huid:
maak een luchtwegen-huidolie door in een plantaardige basis-olie 3,5% E.O. te brengen, dit in gelijke delen van Ravintsara, Siberische Zilverspar en Eucalyptus globulus. Bv.: 70 ml amandel-olie + 30 ml jojoba-olie + 3,5 ml E.O. gelijke delen (= 1,2 ml Ravintsara + 1,2 ml Zilverspar + 1,2 ml Eucalyptus globulus of = 24 druppels van ieder E.O.). Breng deze luchtwegen-olie 3 . 5 x per dag op borst aan, of breng eenvoudig 3 . 5 x per dag 1 dr E.O. Ravintsara op iedere binnenkant van de pols aan.
Verstuiven:
3 . 5 x daags 2 druppels E.O. Ravintsara, 2 druppels Niaouli en 2 druppels Eucalyptus globulus op papieren zakdoekje druppelen en dit in omgeving van de luchtwegen leggen, en/ of 3 . 5 x daags 3 druppels E.O. Ravintsara, 3 druppels Eucalyptus globulus en 3 druppels Mirte in kommetje heet water doen, hierover dampen en in de kamer zetten, en/of verstuiven van E.O. met de hiervoor speciaal ontworpen verstuiver (details zie Jongere met laryngitis). Dit mag in het geval van griep gerust 5 x per dag met de E.O. van Ravintsara, Mirte, Zilverspar en Eucalyptus radiata.
Preventief:
na de griep kan men ter preventie, gedurende 14 dagen, iedere avond 3 druppels E.O. Ravintsara op een zakdoekje druppelen en deze in de nabijheid van de luchtwegen leggen. Ook kan men dagelijks de verstuiver nog even aanleggen met E.O. Ravintsara. Deze remedie kan ook ter preventie bij de andere leden van het gezin gebruikt worden tijdens het ziek zijn van één gezinslid.
Voor de veiligheid van uw kind
Zorg er voor dat het water en de E.O. volledig buiten bereik van de kinderen is.
Breng een vernevelingstoestel in de kamer met de E.O.
Kind van 2,5 jaar heeft pseudokroep (laryngitis subglottica).
Gekozen E.O.:
Ravintsara, Eucalyptus radiata, Grove den.
Curatief:
3 x daags 1 druppel E.O. Ravintsara en 1 druppel Eucalyptus radiata op knuffel brengen. 3 x daags 1 druppel E.O. Ravintsara en 1 druppel Grove den in kommetje warm water doen en onder het spijlenbedje zetten, zodat de dampen het kind bereiken.
Preventief:
na de pseudokroep kan men gedurende 14 dagen, om de 2 dagen ’s avonds 1 druppeltje E.O. Grove den op knuffel aanbrengen. Deze remedie kan ook ter preventie bij de andere kinderen van het gezin gebruikt worden tijdens het ziek zijn van de kleuter.
Jongere van 18 jaar heeft laryngitis (ontsteking van strottenhoofd, heesheid of zelfs stem kwijt).
Gekozen E.O.:
Niaouli, Ravintsara en Eucalyptus radiata.
Curatief:
zwijgen, na 8 . 10 dagen moet het over zijn.
Veel water drinken telkens met 1 druppel E.O./glas, afwisselend de E.O. van Niaouli, Ravintsara en Eucalyptus radiata; bij teveel pijn brengt men 1 (één) druppel E.O. Ravintsara vooraan op de tong. Dit doet men als volgt: open het flesje, breng duim bovenop de druppelteller, draai het flesje ondersteboven en terug. De E.O. die nu op je vinger ligt is ongeveer 1 druppel, breng deze vooraan op de tong.
Inhalatie:
breng 3 x daags 3 druppels E.O. Ravintsara en 3 druppels Eucalyptus radiata in een kommetje heet water, en inhaleer hierboven. Laat het kommetje in de kamer staan zodat de dampen zich ver kunnen verspreiden.
verstuiven van E.O.:
gebruik hiervoor een speciaal ontworpen verstuiver die de E.O. niet opwarmt, en ze ook niet vermengt met water. Kies een vernevelaar die de aromatische moleculen door eenvoudige luchtverplaatsing vernevelt tot een wolkje. Hierdoor kunnen de E.O.’s integraal, dus als totum-molecule, via de luchtwegen opgenomen worden. Een verstuiver werkt elektrisch en wordt na het ingieten van enkele ml E.O., 15 minuten aangezet. Dit mag in het geval van laryngitis gerust 5 x per dag met de E.O. van Ravintsara en Eucalyptus radiata.
Preventief:
bij vermoeidheid, of bij aankomende heesheid kan men gedurende enkele dagen, iedere dag ‘s morgens en ’s avonds ..n glas water drinken waaraan men 1 druppeltje E.O. Niaouli aan toevoegde. Ook na de laryngitis kan men dit enkele dagen doen om hervallen te voorkomen.
Volwassene heeft lipblaasjes.
Gekozen E.O.:
Ravintsara
Curatief:
Breng een paar maal per dag (meestel adviseer ik: telkens de patiënt er aan denkt) 1 (één) druppel E.O. Ravintsara op het lipblaasje. Dit doet men als volgt: open het flesje, breng duim bovenop de druppelteller, draai het flesje ondersteboven en terug. De E.O. die nu op je vinger ligt is ongeveer . druppel, breng dit aan op het lipblaasje, ongeacht het stadium waarin het zich bevind (van opkomende huidverhoging tot open wondje). Dan herhaal je deze handeling, maar breng nu de druppel E.O. Ravintsara vooraan op je tong. Op deze manier wordt het virus in het bloed aangepakt.
Preventief:
bij oververmoeidheid, stress of een andere situatie (bv. hormonale) waarbij je weet dat het een risico is om lipblaasjes te krijgen, kan je preventief 2 x daags, . druppel E.O. Ravintsara vooraan op je tong aanbrengen.
Voorbeelden voor E.O met draagolie ter huidapplicatie bij infecties:
• 0,5 . 1 % E.O.
is geschikt voor baby’s en kleuters
bv.: 0,5 % E.O. Eucalyptus radiata in amandelolie voor op baby’s borstje.
• 1 . 3 % E.O.
is geschikt voor jonge kinderen
• 3 . 5 % E.O.
is ideaal voor een lichaamsolie
bv.: 3,5 % E.O.
luchtwegen-synergie van Eucalyptus radiata, Ravintsara en Siberische Zilverspar ter preventie van luchtwegenproblemen.
• 5 . 10% E.O’s
bv.: 5 % E.O.
Luchtwegen-synergie van Eucalyptus, Niaouli, Mite en Grove Den.
bij hoestbuien.
bv.:7 % E.O.
Luchtwegen-synergie van Ravintsara, Mirte en Grove den bij griep.