Angst
Het benauwend gevoel dat zijn oorsprong vindt in het diepste van ons wezen en als een vernietigende orkaan door ons lichaam raast, tegelijk adrenaline vrijmaakt, ons hart in onze keel doet kloppen, onze longen gejaagd naar lucht doet happen, onze darmen krampachtig doet grollen en onze handen zwetend doen trillen. Hoe dikwijls beleven wij mensen het voorgeborchte van de finale doodsangst? Wat zouden we geven om van dit gevoel bevrijd geraken? Zoveel eeuwen evolutie achter de rug en nog steeds met dit oudste aspect van ons bestaan blijven zitten. Alles gaat over, maar de angst kan levenslang onze ongewenste gezel blijven.
Godsdiensten
Godsdiensten prediken ons de aardse onthechting en een gelukkig leven in het hiernamaals. Gegarandeerd succes? Ik heb priesters en religieuzen gezien wiens leven in het teken stond van een later te betrachten geluk en die onvoorstelbare angsten ondergingen wanneer ziekte of dood zich aanmeldden Was godsdienst dan hun wapen tegen de angst?
Filosofie en wetenschap
Filosofen reiken ons denkpistes aan om een antwoord te vinden op de fundamentele vragen van het bestaan (ik bespaar ze u). Biedt de wetenschap ons de ultieme oplossing wanneer de nieuwe Graal zal gevonden worden: het gen van de angst? Koppel dit gen aan dat van de eeuwige jeugd en de poorten van een nieuw Aards Paradijs gaan voor ons open. Deze zinnen zijn inderdaad als boutade bedoeld, maar ik denk wel dat het idee erachter voor heel wat mensen een uitzicht betekent. Denk maar aan de rage om zich na de dood te laten invriezen of om foetale cellen bij de geboorte op te vangen om ze later als regeneratiecellen te gebruiken.
Zo veel vragen
We zouden alles doen om van onze angsten verlost te zijn We hebben zoveel vragen en zo weinig antwoorden. Is er niemand of niets die ons de existentiële rust brengt? Homeopathie misschien? Ik geef u het antwoord nu al: neen. Zucht echter niet en lees verder, want: homeopathie helpt.
Remedies:
Van bij het ontstaan van de homeopathie was het duidelijk dat ook angsten sterk verbonden konden worden met welbepaalde remedies.
Wie het ooit meemaakte vergeet nooit de doodsangst van Aconitum, die zo doordringend is dat hij het uur van de dood gaat voorspellen. Zelf gaf ik ooit een Aconitum 6K aan een kind met snel opkomende koorts. Een half uur nadien belde de ouders mij dat hun kind doodsangsten doormaakte, wat hij nog niet eerder had vertoond.
Hoe schrijnend kan de verlatingsangst van Pulsatilla aanvoelen?
Medorrhinum leeft constant met het idee in het achterhoofd dat er een ongeluk kan gebeuren.
Calcarea verbleekt wanneer zijn rekening in ’t rood staat, terwijl anderen er een systeem van maken.
Angst voor dieven verplicht Arsenicum ’s avonds een paar rondjes van deur tot deur te hollen om te zien of alles goed op slot zit en ondertussen nog eens na te kijken of het fornuis wel af staat.
Kleine en grote angsten
Het is niet zozeer de acute angst, die opkomt in (levens-)bedreigende situaties, die voor de homeopathie zo belangrijk is. Deze angst is normaal en maakt deel uit van onze oermechanismen om al onze zintuigen in maximale staat van paraatheid te stellen of om zo vlug mogelijk de benen te nemen. Wat van bijzonder belang voor de homeopaat is, zijn de grote en kleine angsten, die regelmatig terugkeren en de uiting van de essentie van het individu. Ze zeggen ons veel meer over onszelf dan algemene kenmerken zoals slaperigheid in de namiddag of brandende maagpijn na een vettige maaltijd. Het is dus van groot belang tijdens de homeopathische anamnese zicht te krijgen over de angsten van de patiënt en het algemene beeld er rond te laten passen.
Voortgaande op de provings hebben de pioniers van de homeopathie de angstige natuur bij bepaalde remedies vroeg herkend.
Kent over Arsenicum
J.T. Kent beschrijft in zijn “Lectures” de mentale toestand van Arsenicum:
De angst van Arsenicum is vermengd met schrik, met impulsen, met zelfmoordneigingen, met dwanggedachten. Hij heeft verscheidene wanen en meerdere vormen van waanzin. In de meest actieve vorm is er delirium en grote opwinding. Er is een extreme droefheid aanwezig, zo groot dat hij het leven moe is en wil doodgaan. Welnu, Arsenicum pleegt wel degelijk zelfmoord. De remedie is vervuld van zelfmoordgedachten. De angst neemt ook de vorm van onrust aan. Hij is constant in beweging. Hij gaat van de ene stoel naar de andere en van de ene persoon naar de andere. In bed draait hij zich voortdurend. Als hij eruit geraakt, kruipt hij van het bed naar de stoel, om finaal uitgeput, terug in zijn bed te verzeilen. De onrust overheerst zijn geest. Het leven valt hem zwaar. Het is geen pijn die angst veroorzaakt. Het is een angst vermengt met onrust en droefheid.”
Nieuwe modellen
Niet alle remedies hebben een beeld dat overheerst wordt door angst. Maar de angst zit in ieder van ons ingebakken, dus ook in iedere remedie en de kunst bestaat erin de angst vanuit het verhaal van de patiënt te destilleren, zodat wij geleidelijk een zicht krijgen op zijn diepere “ik”.
Het is de grote verdienste van de hedendaagse denkers -homeopaten zoals Elizalde Masi, Rajan Sankaran en (dichter bij ons) Jan Scholten, een nieuwe dimensie toe te voegen aan de overgeleverde kennis en ervaring van generaties homeopaten. Nieuwe modellen werden bedacht om het begrip van een remedie te zoeken in het meest verborgen en beschermde deel van het individu. De ene noemt dit “de kern”, de andere “de kwetsbaarheid”, een derde “de basiswaan”.
Ervaringen, kennis en inzicht
Onze kern (kwetsbaarheid of basiswaan) geeft de vervorming weer waarmee wij onze omgeving en onszelf ervaren. Deze vervorming is het gevolg van een gebrek aan kennis en is de rechtstreekse voedingsbodem voor onze angsten. Angsten, schrik en fobieën zijn de richtingaanwijzers naar onze diepste kern. We hebben niet allemaal hetzelfde tekort aan kennis en inzicht, evenmin als we dezelfde bril of dezelfde kleren dragen. We zullen dus allen een verschillende kern (kwetsbaarheid of basiswaan) hebben, verschillende combinaties van angsten. Dankzij het toepassen van nieuwe modellen voor het begrijpen van de essentie van de homeopathische remedies, slaagt men er stilaan in een betere link te leggen tussen de angsten onderling en hun relatie tot de remedie.
Voorbeeld remedie: Lycopodium
Op een eerste niveau kan Lycopodium voorgeschreven worden op basis van zijn hooghartig voorkomen, zijn schrale gestalte met opgezette buik (genre Charles de Gaulle), zijn darmklachten en zijn autoritair voorkomen. Verfijnder wordt het beeld wanneer men uitgaat van de hypothese dat de kwetsbaarheid van Lycopodium erin bestaat dat hij vreest zijn waardigheid te verliezen. Hij zal zijn leven ernaar richten om dit gevoel te vermijden. Dit legt uit waarom hij angstig is om in het openbaar de praten. Het legt uit waarom men hem veel meer achter de schermen dan op het voorplan zal zien. Althans totdat hij meent dat de weg voor hem veilig is.
Remedie Ferrum
De remedie Ferrum werd gegeven bij zwakte na langdurige veeleisende toestanden, liefst in aanwezigheid van bloedarmoede. De patiënt is moe, prikkelbaar, en stelt toch zeer hoge eisen aan zichzelf en aan anderen.
Als men de kern van Ferrum begrijpt en inziet dat hij geboren werd met een te vervullen taak en zich voelt als een soldaat die deze taak moet vervullen, begrijpt men zijn angsten. Deze hebben te maken met het gevoel de taak niet tot een goed einde te kunnen brengen en zijn gevecht te verliezen, wat het laatst is wat een soldaat mag overkomen. Vandaar zijn overgevoeligheid voor kritiek, want hij ervaart ze als een vorm van tegenwerking, dus van vijandelijke daad. Hij zal doorwerken ten koste van zijn gezondheid.
Rust
Indien de homeopaat een goed en logisch inzicht krijgt betreffende angsten van de patiënt, indien hij ook andere kenmerken ter staving van de keuze van een middel eraan kan toevoegen, zal hij door het toedienen van een homeopathisch middel aan de patiënt een zeer goede steun kunnen verlenen in de verwerking van zijn meest fundamentele problematiek.
Elke andere problematiek is het gevolg van de verstoring in de kern, van onze waan. Velen ondervinden na het innemen van een goed gekozen homeopathisch middel een grotere rust. Ze slapen beter, zijn minder prikkelbaar, voelen zich gelukkiger en zijn toleranter.
Homeopathie legt een brug
Denken dat het homeopathisch middel op zich de existentiële rust kan brengen is een illusie. De juiste homeopathische remedie kan wel gezien worden als een zeer goed instrument dat ons helpt onze verdere weg correcter te bewandelen en een richting uit te gaan die zonder hulp van de remedie misschien niet mogelijk was. Homeopathie legt een brug tussen het lijden en een mogelijke verwerking ervan, tussen het probleem en zijn oplossing. Homeopathie zal U echter niet over de brug dragen. De weg zult U zelf moeten afleggen.
Onze angst, onze kwetsbaarheid en onze waan dienen niet overwonnen te worden. Ze moeten geïntegreerd worden in ons bestaan in een vorm van tolerantie en begrip tegenover onszelf. Op dezelfde wijze moeten we de angsten en de kwetsbaarheid van de anderen aanvaarden en ontstaan geven aan een vernieuwde tolerantie. Dan pas komt er een grotere rust in ons leven. Het pad dat daarnaar leidt houdt een spirituele verrijking in en tegelijk een inspanning in dit domein. Ik denk dat het homeopathisch middel aan kracht wint in een dergelijke omgeving.
Ter staving hiervan prijs ik U ten zeerste een boek aan dat de neerslag is van de gesprekken tussen de psychiater Howard Cutler en de Dalai Lama: De kunst van het geluk.
Lees ook de boekbespreking over De kunst van het geluk