HB: Zo zie je jouw traject ook een beetje?
Chris: Ja, ik zou ‘mis’handeld kunnen geweest zijn mocht ik vertrouwen gehad hebben in de psychiatrie. Ik had misschien een borderline label gekregen op sommige momenten. 

HB: Ik keer even terug naar hoe ik opende. Toen ik begon in je boek was mijn reactie al na één bladzijde: Wauw! Eindelijk lees ik nog eens echte literatuur, en in onze taal! Alleszins al gefeliciteerd met je gebruik van de Nederlandse taal, dat is echt een plezier. Ik lees veel boeken die wel ‘nuttig’, maar daarom nog niet ‘mooi’ zijn. Hier dacht ik meteen, dit ga ik lezen, de inhoud mag later dan nog blijken complete bullshit te zijn, hier ga ik van genieten, omwille van de taal. Maar eigenlijk vond ik het best spannend, om je te volgen in het verhaal. Ook al gaat het om de laatste 10 dagen met een stervende vrouw (n.v.d.r. haar mama), het is een talent om mensen hierin mee te slepen.
Het is vrij autobiografisch hé, je boek?
Chris: Er is weinig gelogen hoor, buiten wat timingdingen.

HB: Wat ik tijdens de lectuur dacht was dat je het niet zo veel over Dabrowski had, behalve zijn theorie in handschrift wat uitgewerkt gans achteraan, in een briefvorm.
Chris: Ik heb Dabrowski zijn theorie verstopt in mijn werk. Ik merk dat mensen die erdoor geprikkeld worden zelf verder gaan vorsen. Er is helaas weinig te vinden over hem, buiten twee Engelstalige boeken, en interviews op Youtube. Ook Facebookgroepen en sites, maar weinig hapklaars. Daar beantwoordt het boek dat er nu aan komt wel aan.
Mijn roman ‘De kus van Dabrowski’ is gelaagd, waardoor het verhaal en de theorie verweven zitten. Sommige mensen lezen er volledig aan voorbij. En dan worden ze toch geraakt door die brief aan het einde. Ik kreeg van overal persoonlijke verhalen opgestuurd van lezers, die het boek soms kochten voor hun ganse familie, zodat die hen beter zouden begrijpen. Dit wou ik uiteindelijk ook, dat mijn verhaal voor anderen nut had. Zodat het subtiel vermelden van Dabrowski hem op hun pad kon zetten.

HB: Kan je in enkele zinnen recapituleren wat Dabrowski voor jou bracht?
Chris: De kennismaking met zijn theorie was voor mij een revelatie. Het was thuiskomen. Ik ben altijd een zoekend mens geweest, met heftige emoties, en ik stuitte vaak op de boodschap dat als je op je pad naar verlichting liep er geen plaats was voor die emoties. Dat was zo tegen mijn natuur. Dabrowski omhelst juist zo ongelooflijk sterk je mens-zijn! Die trial and error, dat schurende, dat laat je evolueren naar je betere ik. Je geëvolueerde ik, waarvan je de kiem al heel vroeg in jezelf voelt. Dabrowski schreef ooit een gedicht aan neurotische mensen, over hoe misbegrepen ze zijn. Grappig en zo schoon. Hoe hij die typeerde, dat was echt op mijn lijf geschreven. Ik begreep heel snel exact wat hij bedoelde, dat was voor mij niet vreemd, niet moeilijk. Veel van de termen die hij gebruikt, die had ik ook al benoemd in mijn ontrafeling van hoe het leven is, in mijn evolutie. Ik noemde het bv. geen desintegratie, maar uiteenvallen. Ik had gewoon een ander jargon voor dezelfde begrippen. Ik had het altijd over  ‘mijn pijnkabinet’. Wel dat nieuwe inzicht maakte dat ik kon terugblikken naar pijnlijke dingen, waarvan ik vroeger zei “waarom ik?”, en nu kon zeggen “ah daarom!”. Dat lijden bleek zinvol. Ik besefte dat ik het niet had willen missen, het is mijn potgrond. Dat maakt zo’n verschil! Heel je boosheid gaat weg. En je kan weer verder. 

HB: Onze Nieuwsbrief is holistisch, en wat je hier aanraakt is zo’n wijze levensles.
Chris: Je kan het bekijken op micro- en macroniveau. Ken jezelf, dan versta je de rest ook. Die desintegraties kan je ook toepassen op landen, op de wereld. Op andere structuren dan de mens, vooral die die de mens gemaakt heeft. Dus kan je nu naar de actualiteit kijken als één groot desintegratieproces, waarbij je natuurlijk hoopt dat het een positieve desintegratie is, en niet bang bent dat het alle verkeerde kanten uitgaat. 
Nog een thema van hem: het ontwikkelingspotentieel. Wij zijn zo gefixeerd nu op gelijkheid. Er mogen geen verschillen zijn tussen de mensen, er is zo’n democratisering van alles. Zoals in het onderwijs: alles is afgestemd op de zwakste schakel, terwijl we verleerd zijn dat de sterkeren mits hun empathie veel kunnen doen voor de zwakste schakel. Je moet hun ontwikkeling de ruimte geven zodat ze evolueren naar mensen die sterk genoeg zijn om de zwakkeren mee te nemen. Dat is dus totaal een andere redenering dan die waar we nu inzitten. Dabrowski zegt letterlijk dat er mensen zijn die meer groeipotentieel hebben dan anderen. Zijn kijk op hoogbegaafdheid is wel anders en benadrukt het emotionele, het creatieve, het artistieke. Veel meer het totale dus, en niet te meten met het IQ.
Mijn moeder bv. had ook niet die moed om zich te ontrukken aan haar familie, en wat de mensen dachten, en is in haar ontwikkeling blijven steken…
Ik heb zoveel vroege kinderherinneringen, nog steeds gekoppeld aan de bijbehorende emoties. Ze zeggen dat vroege herinneringen samenhangen met taalontwikkeling. Sinds ik Dabrowski ken, ben ik daarmee aan de slag kunnen gaan. Dat is heel wat want de boosheid die ik in mij droeg speelde me fysiek parten. Ik verteerde letterlijk mijn verleden niet. Maar nu zie ik die turbulente start als bastaard/liefdeskind als een cadeau. En ik zie mijn ouders terug ontzettend graag.

HB: Wat is dat mooi! Dank je wel voor dit gesprek!