Dossier | Afscheid - VSUHomeopathie.be

Een goede dood komt zelden te vroeg

Deel 1

Jarenlang vertoeven in palliatieve middens deed mij nadenken over leven en dood. Aan de rand van de dood kijken we scherper toe. Een oude man zei mij: ‘je moet op je tijd sterven’. Iedereen kent verhalen van uitgesteld sterven en de toestand van niet meer kunnen leven maar ook niet meer gestorven geraken,vaak als gevolg van therapeutische hardnekkigheid. En die kan zowel van de patiënt/familie komen of van de kant van de behandelende artsen.

Het niet meer kunnen en mogen sterven anno 2015

Onze hoogtechnologische geneeskunde heeft zoals alles in het leven een voor- en een achterkant. Schrijnende verhalen dateren niet alleen van vorige eeuwen maar zijn ook brandend actueel: een demente vader weigerde nog te eten en gaf daarmee te kennen dat het genoeg geweest was. Hij hield het 14 dagen vol en daarna kwam er met met palliatieve sedatie hulp bij het sterven.

Een 91-jarige met longontsteking en 41 graden koorts werd toch vanuit het rusthuis in het ziekenhuis opgenomen. Ten gevolge van de doorgedreven antibioticakuur deed de oude vrouw epilepsieaanvallen.’
Ze is ‘erdoor’gekomen, maar het is mijn moeder niet meer’, zegt de zoon. Zij huilt de hele dag en denkt dat er dode dieren rond haar zitten.

Ook voor artsen en hulpverleners blijft het moeilijk om de grenzen van het eigen kunnen te aanvaarden en om te gaan met de onmacht die daaruit voortvloeit ...

Cijfers en begrippen

Medische beslissingen voorafgaand aan het overlijden betreffen deze zes vormen:

Palliatieve sedatie, iemand in slaap doen, iemand in een kunstmatig coma brengen
Het niet opstarten van een behandeling: (vb geen sondevoeding) of het stoppen van een behandeling( vb een reanimatie stoppen)
een overdosis pijnstilling: om de ondraaglijke pijn te behandelen is overbehandeling nodig
Een levensbeëindiging zonder verzoek (bv bij een pasgeborene met niet-levensvatbare genetische afwijkingen)
Hulp bij zelfdoding door een arts.
Euthanasie

Als een goede dood zich niet spontaan aandient

Euthanasie: de juiste vertaling van de Griekse woorden: eu (goed)en thanatos(dood)
Een goede dood sterven: het zelfgekozen levenseinde met de hulp van een arts.

Enkele cijfers:

1 op 2 mensen heeft in deze tijd een of andere vorm van medisch begeleid sterven nodig. Als mensen het begrip ‘waardig levenseinde’ horen dan denken ze alleen maar aan euthanasie terwijl het slechts om 2% van alle mensen gaat die in België sterven. Dus 2% van die 50% . Euthanasie blijft dus een randverschijnsel dat door de media en de voor- en tegenstanders sterk uitvergroot wordt.

Wettelijk kader in België

Met een negatieve wilsverklaring kan je vastleggen welke onderzoeken of behandelingen je niet meer wenst te ondergaan wanneer je het zelf niet meer kan vragen. Dit formulier wordt ‘negatieve’ wilsverklaring genoemd omdat het gaat om het afwijzen van behandelingen en onderzoeken. Artsen zijn wettelijk verplicht om je wensen hieromtrent te respecteren.

Vroegtijdige zorgplanning (VZP) is een proces van reflectie en dialoog tussen de patiënt, zijn naasten en een of meerdere zorgverleners (waaronder een arts) waarbij toekomstige zorgdoelen besproken en gepland worden. Deze zorgdoelen zijn gebaseerd op wat de patiënt waardeert als kwaliteitsvolle zorg en kunnen steeds aangepast worden aan de veranderende situatie van de patiënt. Ze kunnen richting geven aan de beslissingen omtrent de zorg aan het levenseinde op het ogenblik dat de patiënt niet meer in staat is zijn wil te uiten. Met vroegtijdige zorgplanningbespreekt een patiënt met zijn huisarts of behandelende arts hoe hij kijkt naar omgaan met het leven op de grens van leven en dood.

Bij Euthanasie gaat het om een positieve wilsverklaring die door een arts kan geweigerd worden. Niemand kan verplicht worden om euthanasie uit te voeren. Nu bestaat er wel een doorverwijsplicht. Euthanasie is het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een arts, op uitdrukkelijk verzoek van een patiënt. Een aantal fundamentele voorwaarden moeten voldaan zijn:

Medische uitzichtloosheid: de toestand moet te wijten zijn aan een ernstige en ongeneeslijke aandoening

De patiënt moet zich in een medisch uitzichtloze situatie bevinden waardoor hij vreselijk lijdt: dat lijden kan zowel van existentiële, fysieke of
psychische aard zijn;

Het lijden moet aanhoudend en ondraaglijk zijn;

Besluit nadat voor de patiënt en de arts duidelijk is dat er geen redelijk alternatief meer is. Ook rond euthanasie op basis van ernstig en aanhoudend psychisch lijden dat onbehandelbaar blijft, is er in de wetgeving een passende maar strenge procedure.
Zo vaak nog zijn er weerstanden bij de hulpverlener om de euthanasievraag op te nemen. Op die dunne lijn van niet meer kunnen leven, is het bieden van hoop en perspectief op een beslissing (in verbondenheid) en de mogelijkheid om sereen en
omringd te sterven, zo ontzettend waardevol. De vraag om stervens-hulp is in wezen een vraag om levenshulp. Dat staat tegenover de eenzame weg van suïcide. Soms zie je kansen tot leven als de kansen tot sterven gehoord en bespreekbaar zijn.